Son zamanlarda Bitcoin nedir? Bitcoin ne işe yarar? Kağıt paranın yerine mi geçiyor? Nasıl Bitcoin çıkarabilirim? gibi soruları son bir kaç yıldır sıkça sorulmakta. Bir çok makale, haber, teori ve son olarak okuduğum bir ekonomi yazarının makalesi sonrası bitcoin nedir ne değildir ve ne şekilde bir gelişim izlemiştir makalesi hazırlamak istedim.
Bitcoin Nedir?
Bit coin ilk olarak 2008 yılında Satoshi Nakamoto tarafından deneysel olarak başlatılmış, herhangi bir merkez bankası, resmi kuruluş, vs. ile ilişiği olmayan, ancak ülkelerin para birimleriyle alınıp satılabilen, herhangi bir üçüncü parti hizmetine aracı kurumuna gerek kalmadan transferi yapılabilen bir tür dijital para birimidir. Küresel piyasalarda, Dolar ve Euro’ya alternatif olarak lanse edilen Bitcoin’in sembolü ฿, kısaltma ise BTC‘dir.
Bitcoin Gelişim Süreci ve Ne Kadar Güvenli?
Bitcoin ilk çıkışının hemen ardından torrent ve illegal bir çok uygulamada denetlenemeyen sanal bir para biriminin avantajlarını yaşamaya çalışanların bulunduğu her mecrada hızla yaygınlaştı. 2008 yılından bu yana yayılma hızını sürdüren bitcoin artık son zamanlarda deep web olarak gençlere çeşitli komplo teorileri ile sunulan ve popularitesin sağlamaya çalışan geniş torrent ağı tarafından kaçak silah, uyuşturucu, yetişkin içerikleri vb bir çok alanda para birimi olarak kullanılmaya başlandı bile.
Bu süreçte sanal bir veri olan bitcoin i denetleme amaçlı kurulan datacenterler hızla büyüdü ve devasa dc tarlaları haline geldi. Sistem gibi bu tarlalarda yanlızca üstü kapalı açık havada derme çatma dc lerde çok güvensiz ortamlarda çalışmaktalar. Bilinen küçük modern katalog görseller dışında ana devasa bir bitcoin çifliği turu için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz.
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=K8kua5B5K3I]
İşte bu noktada okuduğum ekonomi yazarının bir sorusu vardı “Neden denetleyip biz bu para birimini kullanmayalım?”. Bu sorunun cevabını yukarıdaki videoyu izleyen herkes rahatlıkla verebilir. Nedeni basit yerini bilmediğiniz ana sunucu çiftlikleri illegalitenin getirdiği mecburi gizlilik nedeni ile yatırım alamamakta ve tııpkı yukarıdaki videoda olduğu gibi bakımsız her an çökebileek sunucularda veri işlemeye çalışmaktalar. Yedeksiz yanacak bu şekilde bir çiftliğin bu parabirimini kullanan bir devlet ekonomisinin halini bir düşünün.
Bitcoin Nerelerde Kullanılır?
2008 yılı öncesi torrent kaynaklı veri akışı ciddi bir ticaret ve para kazanma kaynağıydı. Ancak gelişen teknoloji ile para akışlarının anlık olarak sanal ortamda takibi ile kolaylıkla artık takip edilebilir hale gelmesi nedeniyle artık yeni bir izlenemez para birimine ihtiyaç vardı ve deneysel olduğu söylenen bitcoin ortaya çıktı. Ardından yine resmi makamlarca veri akışı izlenebilen bu kişiler ticaret yapacakları kişileride kendi ortamlarına çekmeyi düşündüklerinde ortaya Deep Web çıktı. Tanıtım gerekli olan bu ortam için efsaneler, olaylar ya da şişirilmiş haberler ile önemli bir tanıtım kampanyası başlatıldı ve başarılı oldu da. Bu ortamda paylaşılan veriler yeni şeyler değildi torrent ağında sürekli dolanan ve zaten yıllardır varolan veriler için iyi bir kılıf ve para birimi ile kendi sanal ağını oluşturan bu illegal ticaret sistemi bizim ekonomistler tarafından nasıl kontrol eltına alınabilinir çok merak etmekteyim. Keza dünyanın bir çok ilkesi bu veriyi işleyip para olmasa da içinde dolanan kanun kaçaklarına ulaşma amacındalar.
Bitcoin, Kağıt Paranın Alternatifi Olabilir mi?
Bir çok kişinin Bitcoin’i kağıt paranın geleceği olarak gördüğü bir gerçek. Gelecekte kağıt paranın tedavülden kalkıp dijital paraya geçeceğimizi iddia edenlerin sayısı azımsanmayacak kadar çok. Fakat ben bunun için henüz erken olduğunu düşünenlerdenim. Bilim kurgu filminden fırlayıp hayatımıza sinsice giren bu sanal paranın, kağıt paranın yerini alabilmesi günümüz koşullarında mümkün görünmüyor. Hatta Bitcoin’in bir tür balon olduğunu söyleyenler bile bulunuyor. Queensland Üniversitesinden Profesör John Quiggin gibi.
Fakat ciddiye alınması gereken bir para birimi olduğunu da kabul etmek gerekiyor. Zira dünyanın bir çok ülkesinde bireysel anlamda kullanıldığı gibi resmi olarakta devletler nezdinde itibar görmeye başladı. Alman Maliye Bakanı, Ağustos ayı içerisinde Bitcoin’i, bir tür hesap birimi olarak gördüklerini söyledi. Hatta İran’ın, kendisine yönelik yaptırımları aşabilmek adına Bitcoin kullandığı söyleniyor.
Bitcoin’in Değerini Ne Belirliyor?
Bitcoin’in kendiliğinden, yani doğasından gelen bir değeri olmadığı gibi insanların kabulüyle değer kazandığını söylemek doğru olur. Onun değerini piyasasındaki arz ve talep koşulları belirliyor. Talep artınca fiyatı artıyor, düşünce değeri azalıyor. Dolaşımda sınırlı miktarda Bitcoin bulunuyor. Yeni Bitcoin yaratmanın önceden belirlenmiş bir prosedürü ve limiti olduğu için arza göre talep hızlı artınca, Bitcoin değer kazanıyor.
Bitcoin, Yatırım Aracı Olarak Kullanılabilir mi?
Bitcoin, bir yatırım aracı olarak kullanılabilir. Ona değer katan şey arz talep miktarı olduğu için değeri çok sık değişiklik gösteriyor ve bu dalgalanmalar ister istemez insanların ilgisini çekiyor. Üstüne üstlük transferi ve yapılan işlemlerin anlık yapılabilmesi onu diğer yatırım araçlarından bir adım öne çıkarıyor. Tabii bir de spekülatörler bulunuyor. Popülaritesi artıkça değerinin artacağı beklentisi insanları Bitcoin yatırımına yönlendiriyor.
Her isteyen Dijital Para Yaratabilir mi?
Bitcoin mantığı ile başka biri de çıkıp kendi dijital parasını yaratabilir. Madencilik kuralları ve sistem protokolleri farklı olsa bile sistemin mantığı ve işleyişi aynı olacaktır. Hatta piyasada Bitcoin gibi yüzlerce dijital para birimi bulunmaktadır. Litecoin ve Dogecoin en çok kullanılanların sadece ikisidir.
Bitcoin’in Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?
Herhangi bir ülkenin merkez bankasına bağlı olmadığı için herhangi bir ülkenin ekonomisinden de etkilenmiyor, yani oluşan dalgalanmalar hiçbir kişiye ve devlete bağlı olmuyor.
Bitcoin anonimdir. Bu nedenle hiç kimse ya da hiç bir kurum sizin hesabınızı kapatamaz ya da donduramaz.
Bitcoin’de hesap kurulumu oldukça basittir. Bankada hesap açtırmaya kalktığınızda sayfalarca form doldurursunuz. Bitcoin’de bunların hiç birine gerek yoktur.
Banka hesabınızdan başka bir hesaba transfer yaparken işlem ücreti ödemek zorundasınızdır. Bitcoin ile transfer yaparken araya kimseyi sokmadan direk gönderim yaptığınız için ödemek zorunda değilsiniz.
Bitcoin ile yapacağınız gönderimler dakikalar içerisinde yerine ulaşır. Gece-gündüz, hafta sonu-hafta içi farketmez. Bu bakımdan Bitcoin en hızlı transfer aracıdır.
Bitcoin’in dezavantajı ise yapılan Bitcoin transferlerinde gönderenin ve alıcının kimlik bilgileri gizli tutulabildiği için her türlü illegal, yasa dışı para transferlerine olanak sağlamasıdır.
Bitcoin’i kaybetmesi kolaydır. Kredi kartınızı kaybettiğinizde yada banka hesabınız başka birisi tarafından ele geçirildiğinde, bankanızı arayarak durumu anında kurtarabilirsiniz. Hatta yetmezse polisi bile devreye sokup kaybınızı giderebilirsiniz. Ancak Bitcoin için aynı şeyler geçerli değil. Bitcoin sisteminde; kaybettiğiz bitcoinleri, yada ele geçirilen Bitcoin cüzdanınızı geri almak için kullanabileceğiniz bir mekanizma yok. Bunun önüne geçebilmek için izleyebileceğiniz en iyi yöntem, Bitcoinlerinizi internet bağlantısı olmayan harddisklerde saklamak olacaktır.
Bitcoin piyasasının dalgalı kuru avantaj olduğu kadar aynı zamanda dezavantajdır. Çok hızlı yükselerek sizi milyoner edebileceği gibi çok hızlı düşerek milyonlar kaybetmenize de neden olabilir.