4. Sınıf Matematik Basit Bileşik ve Tam Sayılı Kesirler; Kesirler, matematikte bir bütünü veya bir parçayı ifade etmek için kullanılır. Bu yazıda, basit kesir, bileşik kesir ve tam sayılı kesir kavramlarını öğreneceğiz. Her birini tanımlayarak örneklerle açıklayacağız.
1. Kesir Nedir?
Kesirler, bir bütünü veya o bütünden alınan parçayı ifade etmek için kullanılır. Kesirler pay (üstteki sayı) ve payda (alttaki sayı) olmak üzere iki kısımdan oluşur:
Örnek:
3/4 kesirinde:
- Pay: 3 (bütünden alınan parça)
- Payda: 4 (bütünün kaç eşit parçaya bölündüğünü gösterir)
2. Basit Kesir
Basit kesir, payın paydadan küçük olduğu kesirlerdir.
- Basit kesirler her zaman 1’den küçüktür.
Örnek:
2/5, 3/7, 4/9
Bu kesirlerde pay (üstteki sayı) paydadan (alttaki sayı) küçüktür.
3. Bileşik Kesir
Bileşik kesir, payın paydadan büyük veya paya eşit olduğu kesirlerdir.
- Bileşik kesirler 1’e eşit veya 1’den büyüktür.
Örnek:
5/4, 7/3, 6/6
Bu kesirlerde pay (üstteki sayı) paydadan büyük veya eşittir.
Not:
Bir kesirde pay ve payda eşitse (örneğin 6/6), bu kesir 1’e eşittir.
4. Tam Sayılı Kesir
Tam sayılı kesir, bir tam sayı ile bir basit kesirin birleşiminden oluşur.
- Bir tam sayılı kesir, bileşik kesirden türetilir.
Örnek:
2 1/3
Bu ifade, 2 tam ve 1/3 kesirden oluşur.
Bileşik Kesri Tam Sayılı Kesre Çevirme
Bir bileşik kesri tam sayılı kesre çevirmek için şu adımları izleriz:
- Payı paydaya böleriz. Bölüm tam sayıyı, kalan ise kesrin payını oluşturur.
- Payda değişmez.
Örnek:
7/3:
- 7 ÷ 3 = 2 (tam sayı) ve kalan 1 (kesrin payı).
- Sonuç: 2 1/3
Tam Sayılı Kesri Bileşik Kesre Çevirme
Bir tam sayılı kesri bileşik kesre çevirmek için şu adımları izleriz:
- Tam sayıyı payda ile çarparız ve sonucu kesrin payına ekleriz.
- Payda değişmez.
Örnek:
2 1/3:
- 2 × 3 + 1 = 7 (yeni pay).
- Sonuç: 7/3
5. Alıştırmalar
Basit Kesirler
Aşağıdaki kesirlerin hangileri basit kesirdir?
- 3/8
- 9/4
- 5/7
Bileşik Kesirler
Aşağıdaki kesirlerden hangileri bileşik kesirdir?
- 8/3
- 4/4
- 6/5
Tam Sayılı Kesre Çevirme
11/4 kesrini tam sayılı kesre çeviriniz.
Bileşik Kesre Çevirme
1 2/5 kesrini bileşik kesre çeviriniz.
6. Alıştırma Cevapları
- Basit Kesirler: 3/8, 5/7
- Bileşik Kesirler: 8/3, 4/4, 6/5
- Tam Sayılı Kesre Çevirme: 11/4 = 2 tam 3/4
- Bileşik Kesre Çevirme: 1 tam 2/5 = 7/5
Basit, bileşik ve tam sayılı kesirler matematiğin önemli bir parçasıdır. Bu konuyu öğrenmek, kesir problemlerini daha kolay çözmenize yardımcı olur. Bol bol alıştırma yaparak bu konuyu pekiştirebilirsiniz! 😊